Το δημογραφικό πρόβλημα

Το πιο ενδιαφέρον άρθρο για το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα το διάβασα χτες στους New York Times:

No babies?

Αναφέρεται ειδικά στη Νότια Ευρώπη, Ελλάδα, Ιταλία, και Ισπανία. Ο ρυθμός γεννήσεων που απαιτείται για την διατήρηση του πληθυσμού στα ίδια επίπεδα είναι 2.1 ανά γυναίκα (πηγή, λίγο παραπάνω από 2 λόγω της παιδικής θνησιμότητας). Ο ρυθμός γεννήσεων στην Ελλάδα, στην Ιταλία, και την Ισπανία είναι 1.36, 1.30, και 1.30, αντίστοιχα (πηγή). Σύμφωνα με το άρθρο, ρυθμός γεννήσεων ίσος με 1.3 σημαίνει υποδιπλασιασμό του πληθυσμού σε 45 χρόνια, ένα φαινόμενο από το οποίο μια χώρα είναι πολύ δύσκολο να ανακάμψει. Φυσικά υπάρχει η μετανάστευση, αλλά και αυτή δε λύνει πλήρως το πρόβλημα. Το άρθρο περιγράφει μελέτες που αποσκοπούν στην ανίχνευση της πηγής του προβλήματος και δίνει τρόπους με τους οποίους διάφορες χώρες το αντιμετωπίζουν.

Στην Ελλάδα τα μόνα μέτρα που συζητούνται είναι τα επιδόματα (αυτό που λέγεται «natalism» στο άρθρο). Αλλά αυτή η τακτική έχει μειωμένη αποτελεσματικότητα. Χρειάζεται μια πιο βαθιά μελέτη των λόγων που οδηγούν όχι μόνο ζευγάρια να μην κάνουν παιδιά, αλλά και άτομα να μην παντρεύονται ή να παντρεύονται πολύ αργά. Υποψιάζομαι ότι οι λόγοι δεν είναι μόνο οικονομικοί. Είναι και θέμα αξιών, δηλαδή η υπέρμετρη απληστία και ο ευδαιμονισμός που κυριαρχούν. Υπάρχει μεγάλη δυσκολία εύρεσης συντρόφου και ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία παραμονής με τον ίδιο σύντροφο για μεγάλο διάστημα (η συχνότητα των διαζυγίων έχει εκτοξευθεί τα τελευταία 20-30 χρόνια). Τα παιδιά για πολλούς είναι βάρος, όχι χαρά. Μεγάλη μερίδα των Ελλήνων ανδρών φαίνεται να έχουν βάλει ως σκοπό της ζωής τους τη σεξουαλική συνεύρεση με το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό γυναικών. Αυτό πάντα υπήρχε, είναι και βιολογικά κατανοητό, αλλά σε παλαιότερες εποχές μετριαζόταν από την κοινωνική πίεση, την ισχυρή επικρατούσα «ηθική» σε θέματα οικογένειας. Σήμερα έχει εκλείψει.

Χρειάζεται βαθιά μελέτη το πρόβλημα αυτό. Υπάρχει κανένας στην Ελλάδα που ασχολείται επιστημονικά με το θέμα;

ΥΓ. Μεγάλο μέρος της έρευνας στην οποία αναφέρονται οι Times διεξήχθη στο Bocconi University του Μιλάνου, ένα νέο ΙΔΙΩΤΙΚΟ πανεπιστήμιο στην Ιταλία.

Advertisement

Ανεξάρτητη Αρχή για τον έλεγχο του πολιτικού χρήματος

Γράφει σήμερα ο Πάσχος Μανδραβέλης:

Ολοι υποκρίνονται τους ηθικούς -δηλαδή ότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα δεν έχουν ρόλο στην πολιτική διαδικασία- και όλοι γνωρίζουν ότι οι βαλίτσες πηγαινοέρχονται στα κόμματα.

Το ίδιο πιστεύω και γω. Νομίζω ότι λέει την αλήθεια ο Τσουκάτος ότι το ίδιο γινόταν και πριν και μετά από αυτόν. Αλλά περισσεύει η υποκρισία. Κανείς δεν έχει το θάρρος να πει, ναι το κάνουμε, είναι λάθος, και πρέπει να το αλλάξουμε. Αντ’ αυτού, παριστάνουν όλοι τις αθώες περιστερές και ελπίζουν να τη γλυτώσουν με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες. Λέει π.χ. το ΠΑΣΟΚ, να γίνει εξεταστική επιτροπή της Βουλής. Και λοιπόν; Έγιναν και στο παρελθόν εξεταστικές επιτροπές. Τι προέκυψε; Οι βουλευτές οι ίδιοι θα βγάλουν τα άπλυτά τους στη φόρα; Είναι δυνατόν να γίνει σωστός έλεγχος όταν ο ελέγχων και ο ελεγχόμενος είναι το ίδιο πρόσωπο; Είναι γνωστό ότι κόμματα και βουλευτές υπερβαίνουν το πλαφόν εξόδων που ορίζει ο νόμος. Υπέστησαν ποτέ καμιά κύρωση;

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία ήδη κατέθεσε 5 προτάσεις:

http://www.greekliberals.net/civilaction/content/view/428/116/

Ωραίες ιδέες. Θα προσθέσω ακόμα μία: Ανεξάρτητη Αρχή για τον έλεγχο του πολιτικού χρήματος. Μάλιστα, για να μην υπάρχει καμία περίπτωση συναλλαγής και εξάρτησης από το πολιτικό σύστημα, ο πρόεδρος της Αρχής θα μπορούσε να εκλέγεται απ’ ευθείας από το λαό. Η Αρχή αυτή θα ασκούσε ενδελεχή έλεγχο στα έσοδα και στα έξοδα των κομμάτων και των βουλευτών.

Αν οι πολιτικοί θέλουν να μας αποδείξουν ότι πράγματι θέλουν διαφάνεια, ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα.

Για την έννοια του «κόμματος» και της «κομματικής πειθαρχίας»

Με αφορμή τη διαγραφή Σημίτη και τις επαπειλούμενες διαγραφές άλλων αντιρρησιών (Τατούλης κτλ), θέλω να σχολιάσω την τεράστια διαφορά που έχει η έννοια «κόμμα» στην Αμερική και στην Ελλάδα. Στην Αμερική η έννοια «διαγραφή από κόμμα» δεν υφίσταται. Τα κόμματα δεν έχουν αρχηγό. Η αντιπροσωπεία του κάθε κόμματος στο κογκρέσσο και στην Γερουσία εκλέγει έναν εκπρόσωπο. Αλλά αυτός δεν είναι αρχηγός, δεν έχει δικαίωμα για διαγραφή κανενός. Ο κάθε βουλευτής μπορεί να πάρει οποιαδήποτε θέση θέλει. Η έννοια «κομματική πειθαρχία» δεν υπάρχει στην Αμερική. Μπορεί σε ορισμένα θέματα ο βουλευτής να συνταχθεί με το αντίπαλο κόμμα. Δεν λογοδοτεί σε κανέναν άλλο πέρα από τους ψηφοφόρους του. Η συμμετοχή ενός πολιτικού στα ψηφοδέλτια ενός κόμματος δεν εξαρτάται από μια κεντρική γραφειοκρατία. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να θέσει υποψηφιότητα και, αν ψηφιστεί στις προκριματικές εκλογές, να γίνει ο υποψήφιος του κόμματος. Δηλαδή, αν θέλω εγώ να είμαι υποψήφιος των δημοκρατικών για το Κογκρέσσο, δεν θα με εμποδίσει κανείς. Δεν χρειάζομαι την έγκριση κανενός. Βέβαια, υποστήριξη από την τοπική κομματική γραφειοκρατία βοηθάει. Και φυσικά χρειάζομαι χρήματα για να επικοινωνήσω τις θέσεις μου στους ψηφοφόρους.

Στην Ελλάδα υπάρχει ένα συγκεντρωτικό σύστημα όπου τα πάντα εξαρτώνται από τον αρχηγό του κόμματος. Αυτός αποφασίζει ποιοί θα είναι στα ψηφοδέλτια. Ένας επίδοξος πολιτικός για να κατέβει στην πολιτική θα πρέπει να κάνει δήλωση υποταγής στον αρχηγό του κόμματος. Έτσι προωθούνται οι κομφορμιστές και οι γλείφτες. Από την άλλη, η ηγεσία των κομμάτων σκόπιμα αποφεύγει να προωθήσει άτομα ικανά γιατί αυτοί αποτελούν απειλή στη δική τους εξουσία. Προτιμούν να προωθούν τηλεπερσόνες, καλλονές, και άλλους ανίκανους οι οποίοι είναι απόλυτα ελεγχόμενοι. Η κομματική συνοχή εκτιμάται περισσότερο από την ελευθερία της έκφρασης. Είναι ένα είδος ολοκληρωτισμού που οδηγεί σε βουλευτές-πιόνια. Ως αποτέλεσμα, δεν γίνεται σε βάθος διαβούλευση, κι έτσι οι νόμοι που περνάνε είναι τις περισσότερες φορές κακοσχεδιασμένοι.

Αν το πολιτικό σύστημα ενδιαφερόταν πραγματικά για πολιτική μεταρρύθμιση, θα έπαιρναν μέτρα για τη διόρθωση των παραπάνω στρεβλώσεων. Όμως το πολιτικό κατεστημένο, οι γόνοι των 5-10 οικογενειών που κρατούν στα χέρια τους τις τύχες της χώρας και που την έφεραν στο χείλος του γκρεμού, δεν είναι διατεθειμένο να ρισκάρει την απώλεια της εξουσίας του. Τα μέτρα που προωθούν είναι σε λάθος κατεύθυνση (π.χ. η αύξηση των βουλευτών επικρατείας που πρότεινε ο Καραμανλής). Η ρητορική του ΓΑΠ περί «συμμετοχικής δημοκρατίας» δεν είναι παρά μια σαπουνόφουσκα, αφού ο ΓΑΠ δεν έχει λάβει ούτε ένα ουσιαστικό μέτρο για την αλλαγή του τρόπου ανάδειξης υποψηφίων ή την τόνωση της εσωκομματικής δημοκρατίας. Το αντίθετο μάλιστα, δείχνει τον ίδιο αυταρχισμό όπως και οι «παλαιού τύπου ηγέτες» που υποτίθεται επικρίνει. Από που κι ως που η συμμετοχή ενός στελέχους στο κόμμα εξαρτάται αποκλειστικά από τον αρχηγό και το στενό του περιβάλλον;

Τι πρέπει να γίνει; Θα ήθελα να δω 5-10 ανθρώπους να κάτσουν και να επεξεργαστούν μια πρόταση πολιτειακής μεταρρύθμισης, μια πρόταση που να αναθεωρεί την έννοια του κόμματος, να κάνει το πολιτικό σύστημα πιό «ανοιχτό», και να εισάγει «ισορροπίες και αντίβαρα». Δεν μιλάω για αντιγραφή του αμερικανικού συστήματος, γιατί και αυτό έχει τα μειονεκτήματά του (π.χ. ευνοεί τα μεγάλα κόμματα). Ας μελετήσουν τα πολιτικά συστήματα των ευρωπαϊκών κρατών και ας πάρουν ιδέες κι από εκεί. Αν έχουμε στο τραπέζι συγκεκριμένη πρόταση, θα μπορούσαμε να πιέσουμε για την υιοθέτησή της.

Δεν ξεχνώ την Αμαλία

Πριν από ακριβώς ένα χρόνο η μπλογκόσφαιρα έζησε τη μεγαλύτερή της μέχρι τώρα κινητοποίηση. Η Αμαλία Καλυβίνου, μια κοπέλα που έπασχε από καρκίνο και είχε θαρραλέα εκθέσει την ταλαιπωρία της με το ελληνικό σύστημα υγείας στο μπλογκ της, πέθανε στις 25 Μαΐου του 2007. Η 1η Ιουνίου ανακηρύχθηκε από τους μπλόγκερς «ημέρα της Αμαλίας». Εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες μπλόγκερς ανήρτησαν εκείνη τη μέρα το ίδιο κείμενο. Η είδηση έφτασε και στα συμβατικά ΜΜΕ. Για μιά μέρα όλοι μιλούσαν για την Αμαλία.

Ένα χρόνο μετά, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Κανένας από αυτούς που κατήγγειλε επώνυμα η Αμαλία δεν έχει τιμωρηθεί. Κανένα μέτρο δεν έχει ληφθεί για να καταπολεμηθεί αυτό το όνειδος που λέγεται φακελάκι. Κανένα μέτρο δεν έχει ληφθεί για την βελτίωση της εκπαίδευσης των γιατρών ή για την αξιολόγησή τους. Από ό,τι γνωρίζω, κανένα αίτημα που υπήρχε στο τέλος του κειμένου των μπλόγκερς δεν έχει ικανοποιηθεί.

Πριν από 2-3 εβδομάδες αρκετοί μπλόγκερς επικοινωνήσαμε με ερώτημα «τι κάνουμε» για την Αμαλία. Υπήρξαν διαφωνίες. Κάποιοι ήταν αντίθετοι σε επετειακές εκδηλώσεις και ήθελαν πιο ουσιώδεις παρεμβάσεις, με προτάσεις κτλ. Θεμιτό αυτό, αλλά δύσκολο, ιδίως για ανθρώπους όπως εγώ που δεν έχουν ειδικές γνώσεις πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επαναλάβουμε τη μεγαλειώδη κινητοποίηση της 1ης Ιουνίου του 2007. Αν μη τι άλλο, ας δείξουμε ότι είμαστε εδώ και δεν ξεχνάμε, ας ασκήσουμε πίεση στην πολιτική εξουσία, ας δημιουργήσουμε στους πολιτικούς το μόνο που αυτοί καταλαβαίνουν: πολιτικό κόστος. Όσοι φηφίζετε Α’ Αθήνας σημειώστε: ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ λέγεται ο Υπουργός Υγείας που ΔΕΝ ΕΚΑΝΕ ΤΙΠΟΤΑ για την Αμαλία.

Άλλες εκδηλώσεις για την Αμαλία:

Το μπλογκ amaliasday οργανώνει εθελοντική αιμοδοσία σήμερα προς τιμήν της Αμαλίας και δίνει κείμενα που μπορεί κανείς να αναρτήσει στο μπλογκ του. Επίσης οργανώνει μια συλλογή υπογραφώνπρος τον Υπουργό Υγείας. Όταν υπέγραψα εγώ υπήρχαν 864 υπογραφές.

Το μπλογκ amalia2007 είναι ένα συλλογικό μπλογκ που έστησε η Ροδιά. Εκεί αναπαράγονται τα κείμενα της Αμαλίας και φιλοξενούνται άρθρα για την Υγεία. Παρακαλώ όσους έχουν σχέση με το θέμα να συνεισφέρουν.

Η Αμαλία Ζει. Δεν θα την ξεχάσουμε ποτέ.